De angst

En hoe die voor de commercialisering van vriendschap zorgt

“Vrouwen zijn bang om niet knap te zijn, of niet goed genoeg. Bang om de boot te missen, bang om te falen. Bang om een slechte vriendin te zijn of een slechte moeder. Vrouwen zijn gewoon de hele tijd bang.” Aldus een anonieme mannelijke socialmediamarketeer, geciteerd in het pamflet Kapitalisme is seksisme van Doortje Smithuijsen.

In de alinea's erna beschrijft Smithuijsen hoe juist die angst verkocht kan worden aan adverteerders (van make-up, hippe yogamatten en wat al niet meer) en daarmee in stand wordt gehouden of zelfs versterkt.

Ik ben op die angst – helaas – geen uitzondering. Mijn angst om alleen te zijn veroorzaakte (ironisch genoeg) enorme eenzaamheid, angst om niet knap te zijn voedde een eetstoornis, angst om niet goed genoeg te zijn zorgt voor extreme zelfkritiek. Ik zou er zo een pamflet over kunnen schrijven – maar ja, dat heeft iemand al gedaan, dus laat ik het voor nu even bij vriendschapsangst houden. Want ook de angst om een slechte vriendin te zijn, geen vriendengroep te hebben of geen goede vriendschappen an sich, is een ‘inspiratie’ voor al dan niet onbaatzuchtige ondernemers.

Nieuwe vriendengroep? 55 euro, graag

Neem Les Amis, your family of girlfriends. De afgelopen jaren heeft Les Amis zich uitgebreid van Barcelona naar Amsterdam, Parijs, Madrid, Berlijn, Milaan, Stockholm, München en Austin. De gelikte Instagram-pagina van het bedrijf vinkt alle criteria voor een cliché romcom-vriendschap af: vrouwen met glazen wijn op het strand, vrouwen die elkaar semi-innig omhelzen op een jacht, vrouwen in witte/beige/grijze kleding aan een diner met lange kaarsen. Zoals het Instagram betaamt hebben ze het overduidelijk enorm naar hun zin.

Wie verder kijkt ziet dat je een abonnement op Les Amis kunt nemen dat je toegang geeft tot één ‘vriendschapsmatch’ per week en één ‘gratis’ evenement per maand. De kosten? 55 euro per maand, plus eenmalig 25 euro registratiekosten. Les Amis maakt vriendschap daarmee vooral toegankelijk voor het type ‘ambitieuze vrouw’ dat ook het geld heeft voor Diptyque-kaarsen en reformerpilates bij Saints & Stars.

Vriendschapsketting 2.0

Afhankelijk van het type evenement waaraan je deelneemt is 55 euro wellicht best een redelijke prijs (workshops zijn dúúr). Maar Les Amis staat voor mij vooral symbool voor de commercialisering van onze struggles met vriendschap. In een maatschappij waarin je vrienden pas over gemiddeld twee maanden kunnen afspreken als je het hen vraagt, is er blijkbaar een markt voor om dat gemakkelijker te maken – of het toch in elk geval zo te laten lijken.

Een extremer geval van vriendschap als commercieel product is Friend (not imaginary), een Amerikaans bedrijf dat ervoor zorgt dat je helemaal geen vrienden meer nodig hebt. Je kunt gewoon een ketting kopen die er met behulp van kunstmatige intelligentie voor zorgt dat er altijd iemand bij je is en te pas en te onpas ongevraagd commentaar levert. En dat voor slechts 99 dollar!

Ik blijf hopen dat dit een grapje blijkt te zijn. Ook in de comments vergelijkt iedereen het product skeptisch met een nieuwe aflevering van Black Mirror. Toch kan ik me goed voorstellen dat mensen hier kwetsbaar voor zijn. Wie zich eenzaam voelt, doet er alles voor om dat op te lossen.

Knappe koppen

Het is duidelijk dat we een probleem hebben. We zitten in wat veel wetenschappers een eenzaamheidsepidemie noemen en echte vriendschappen sluiten is lastiger dan ooit. Het is fijn als er dan wat knappe koppen zijn die zich over dat probleem buigen. Ik weet alleen niet of de oplossing ligt in apps en wearables, ontworpen door mensen die vooral zelf geld willen verdienen.

De oplossing lijkt mij toch vooral te liggen in minder technologie en meer authenticiteit (lees: géén geld willen verdienen). Maar of dat hip genoeg is? Ik ben heel benieuwd hoe dit zich gaat ontwikkelen.

Het lijkt me mooi om hierover te praten. Wil je reageren? Reageer hieronder of stuur me een bericht op Instagram of Substack.